Pleegzorg in beeld

Dit is mijn eerste ‘pleegzorgschilderij’ . Al heel wat jaren terug geschilderd, ook in een tijd dat we al best een aantal crisisplaatsingen achter de rug hadden.
Kinderen op een rij, allemaal met hun eigen verhaal en bagage. Elke plaatsing, elk kind is weer anders en bijzonder. Dit begint al aan de voordeur, hoe ze binnen komen. De één lachend, de ander boos. De één vindt het prima en de ander wil niet. Het ene kind heeft binnen een half uur het hele huis verkend en de ander kan maar niet wennen. De één met tassen vol spullen, de ander heeft helemaal niets, zelfs geen knuffel.
Op de achtergrond een stad, een huis, een thuis. De huizen zijn gemaakt van krantenknipsels, verwerkt in het schilderij. Krantenknipsels met heftige artikelen, verhalen die wij als pleeggezin soms te horen krijgen, verhalen waarvan pleegkinderen het verhaal zijn.
Voordat ik begon met schilderen, zat het schilderij al in mijn hoofd. Ik dacht de komende weken of maanden ga ik krantenknipsels verzamelen en dan alleen nog maar even schilderen.
Maar dit had ik fout ingeschat. Binnen één week had ik voldoende krantenknipsels verzameld, binnen één week, best heftig. Aan de andere kant had ik de tijd voor het schilderen fout ingeschat, dit heeft veel meer tijd gekost dan ik had bedacht.

Een kwetsbaar kind dat op de achtergrond raakt, niet meer voorop staat, een muur met de tekst van de kinderrechten die afbrokkelen... dit beeld had ik voor ogen bij dit schilderij.
Als je als pleegouder twijfelt of er in het belang van het kind gehandeld wordt, je het gevoel hebt dat het niet zo gaat als het moet gaan, dan is dat best ingewikkeld.
In het kinderrechtenverdrag staat  ‘Het belang van het kind moet voorop staan bij alle maatregelen die kinderen aangaan’. Een duidelijke tekst, maar de uitvoering hiervan is vaak minder duidelijk. Ingewikkeld voor ouders, pleegouders en ook voor de hulpverleners. Soms sta je machteloos en moet je genoegen nemen met de minst slechte oplossing. Maar best frustrerend, want iedereen wil het beste voor het kind, dit is tenslotte waar het kind recht op heeft.
Een schilderij... deels gecreëerd uit frustratie, maar wel fijn om te kunnen doen.
Frustratie, de één pakt de boksbal, ik de kwast.

Een kusje erop is niet altijd voldoende. Nee daarvoor is de pijn soms te groot, is het teveel, is een kind ontroostbaar. Soms kan een uithuisplaatsing zo heftig zijn dat een kind de pijn (nog) niet wil of kan laten zien.
Tranen, maar niet laten troosten. Bij een crisisplaatsing eigenlijk ook niet zo vreemd, want uiteindelijk zijn wij niet meer dan vreemden waar het kind tijdelijk woont. Het heeft tijd nodig, soms is die tijd er niet. Maar soms ontstaat er ook iets waardoor het kind zich wat meer open stelt, je soms even vertrouwt, zich soms laat troosten. Soms….niet altijd, want op iemand kunnen vertrouwen, hoe ingewikkeld is dat. Maar soms is even troosten voldoende, soms…daar doen wij het voor.

Loyaliteit

Een schilderij dat gaat over loyaliteit. Het kind staat tussen twee volwassenen in, heeft het gevoel dat het moet kiezen. Er ontstaat een innerlijk conflict bij het kind, want uit zij haar loyaliteit naar de één, dan heeft zij het gevoel de andere tekort te doen. Dit levert zoveel stress op dat het kind hier niet mee om weet te gaan. Dit kind wil loyaal zijn aan beide volwassenen, ze wordt twee kanten op getrokken, maar ondertussen kan ze geen kant op. Ze staat stil, voelt zich verlamd, raakt steeds meer in zichzelf gekeerd…..
Loyaliteitsconflict komt o.a. voor bij kinderen in een echtscheidingssituatie, maar ook bij pleegkinderen. Het gevoel hebben loyaal te moeten zijn naar je biologische ouders en je pleegouders kan heel ingewikkeld zijn voor een pleegkind. Is er dan bij de biologische ouders ook nog sprake van echtscheiding kan het wel heel complex worden. Elk kind reageert hier op zijn/haar eigen manier op.

Belangrijk is dat er aandacht is voor deze gevoelens van het kind dat het zou moeten kiezen tussen ouders en/of pleegouders.
Hoewel loyaal zijn, trouw zijn aan iemand, een gevoel van verbondenheid geeft kan het ook heel ingewikkeld zijn. Daarom besteden wij ook bij Go4it (lotgenotengroep voor pleegkinderen) aandacht aan loyaliteit… of misschien wel juist aan niet loyaal te hoeven zijn. Er is positieve aandacht voor alle verhalen en herinneringen. 

Perspectief voor het pleegkind

Tijdens een cursus storytelling heb ik aan dit schilderij gewerkt.
Mijn ‘story’ over de pleegzorg wil ik niet te zwaar of negatief maken, maar juist het andere, positieve verhaal vertellen. Maar hoe vertel je een wat positiever verhaal over de pleegzorg in deze tijd met alle negatieve aandacht voor de jeugdzorg. Ja ook wij zien dat het niet altijd goed gaat, hebben onze vragen….
Voordat ik mijn verhaal in beeld kon brengen moest ik hier dan ook eerst bij stil staan... wat wil ik met mijn schilderij vertellen en laten zien, wat vind ik belangrijk als pleegouder, wat is er positief in zo’n vaak complexe en moeilijke situatie? Mag je dit wel positief noemen of is het meer het noodzakelijke doen? 

Mijn verhaal gaat over wortels, de roots, over je hart en huis open stellen, over je eigen weg kiezen maar ook een zijtak kunnen nemen, perspectief en een uitzicht wat nog een beetje vaag is, over mensen die vanaf de zijkant meekijken, maar vooral het kind centraal stellen.  

De wortels van de boom staan voor de roots, de biologische familie van het kind, deze horen bij het kind. De boom loopt dan ook uit in een weg, met het kind mee.  In het huis van het pleeggezin zie je een labyrint. In een labyrint ga je naar binnen, in het hart van het labyrint kun je tot rust komen maar de weg gaat altijd weer naar buiten... de toekomst in. Pleegouder ben je voor even, voor langere tijd of misschien zelfs voor altijd, maar ouder ben je altijd voor altijd.  

Het kind staat centraal, zou centraal moeten staan, hoe belangrijk is dit binnen de jeugdzorg! Het meisje kijkt in de verte, het uitzicht is nog wazig. Er is nogal wat tegenwind, er zijn wat heuvels te nemen, maar er is perspectief. Als je goed kijkt zie je verschillende wegen, er is altijd een keuze... een zijtak naar de roots, recht door of een ander weg inslaan.  
Aan de zijkant zie je mensen op het pad. Ze kijken mee met het kind, geven het huis steun.

Voor even een rustpunt, een time-out kunnen bieden, voor even meewerken aan het bieden van een toekomstperspectief, in de hoop dat het allemaal wat ‘lichter’ wordt voor het kind. Dit is waar wij het voor doen, ook al is uiteindelijk de realiteit soms anders. Maar bij elke nieuwe plaatsing willen wij hier weer voor gaan, want hoe kun je anders nog pleegouder zijn?

Fijn om voor mezelf weer het beeld helder te hebben.
Het is dus wel mijn beeld, het zijn mijn kleuren, mijn ‘story’ hoe ik het zie als pleegouder... of hoe ik het graag wil zien.
Maar misschien zie jij een ander verhaal, dat mag. Want zoals bij elk schilderij heeft iedereen zijn eigen verhaal bij een beeld … maar ook een eigen beeld bij een verhaal.